ΕΣΡ: Διοικητική Κύρωση Προστίμου ποσού 15.000€ στον Τηλεοπτικό Σταθμό Εθνικής Εμβέλειας OPEN BEYOND (πρώην EPSILON TV).

Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 86/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:



Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 2.11.2021 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Βασίλειος Καραποστόλης και Γεώργιος Σαρειδάκης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.

Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο OPEN BEYOND, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ, αναφορικά με διατάξεις περί:

(α) μη διαχωρισμού ειδήσεων και διαφημιστικών μηνυμάτων και

(β) προβολής συγκεκαλυμμένης εμπορικής ανακοίνωσης/διαφήμισης, κατά τη διάρκεια της εκπομπής με τίτλο «Αποκαλυπτικά Plus», που μεταδόθηκε στις 8.9.2018. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 4635/10.9.2018 καταγγελία.

Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 226/18.7.2019, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Χάρι Τσίγκου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 1183/ΕΣ/27.12.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμονας υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 243/ΕΣ/13.3.2020 νομική της εισήγηση.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ιωάννης Νικολόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του.

Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 15.11.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 5995/15.11.2021 υπόμνημα.

Την 5.4.2022 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά..

Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιος Σαρειδάκης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Βασίλειο Καραποστόλη, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου.

Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:

Ι. Νομικό Μέρος:

1.    Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.

2.    Στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. η' του ΠΔ/τος 109/2010 δίδεται ο ορισμός της οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης: «Εικόνες με ή χωρίς ήχο που προορίζονται για άμεση ή έμμεση προώθηση εμπορευμάτων, υπηρεσιών ή της εικόνας ενός φυσικού ή νομικού προσώπου που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Οι εικόνες αυτές συνοδεύουν ή περιλαμβάνονται σε πρόγραμμα έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής. Μορφές οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης συνιστούν ιδίως η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος».

3.    Στο ίδιο ως άνω άρθρο 2 παρ. 1 περ. θ' του ΠΔ/τος 109/2010 δίνεται ο ορισμός της τηλεοπτικής διαφήμισης: «Κάθε μορφή τηλεοπτικής ανακοίνωσης που μεταδίδεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής από μια δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση (ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ) ή φυσικό πρόσωπο στο πλαίσιο εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας ή άσκησης επαγγέλματος, με σκοπό την προώθηση της παροχής αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων έναντι πληρωμής».

4.    Με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. ι' του ΠΔ/τος 109/2010 ως συγκεκαλυμμένη οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση ορίζεται: «η λεκτική ή με εικόνες παρουσίαση σε προγράμματα εμπορευμάτων, υπηρεσιών, της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος ή των δραστηριοτήτων ενός παραγωγού εμπορευμάτων ή ενός πάροχου υπηρεσιών, εφόσον η παρουσίαση αυτή γίνεται από τον πάροχο υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων για διαφημιστικό σκοπό και ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά στο χαρακτήρα αυτής της παρουσίασης. Η παρουσίαση αυτού του είδους θεωρείται ότι γίνεται σκοπίμως, ιδίως όταν γίνεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος».

5.    Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 περ. α', εδ. α' του ΠΔ/τος 109/2010 «οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις οφείλουν να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες».

6.    Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 περ. α', εδ. β' του ΠΔ/τος 109/2010 «απαγορεύονται οι συγκεκαλυμμένες οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις».

7.    Με το άρθρο 20 παρ. 1 του ΠΔ/τος 109/2010 ορίζεται: «η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή/και ακουστικών ή/και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών».

8.    Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.

Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων προκύπτει περαιτέρω ότι απαγορεύεται απολύτως η προβολή συγκεκαλυμμένων εμπορικών ανακοινώσεων και γενικότερα η χρήση τεχνικών που είναι πιθανό να προκαλέσουν σύγχυση στο κοινό μεταξύ του συντακτικού περιεχομένου του προβαλλόμενου προγράμματος και της εμπορική προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών. Για την ύπαρξη συγκεκαλυμμένης εμπορικής ανακοίνωσης, πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά δύο προϋποθέσεις: θα πρέπει η παρουσίαση να γίνεται με εμπορικό σκοπό και να συντρέχει παράλληλα κίνδυνος παραπλάνησης του κοινού όσον αφορά τον εμπορικό χαρακτήρα της. Δεν απαιτείται, αντιθέτως, να αποδεικνύεται και η παροχή προς τον σταθμού χρηματικής αμοιβής και άλλου αναλόγου ανταλλάγματος (όλως ενδεικτικώς ΔΕΕ C-52/2010 και ΣτΕ 1314/2012).

ΙΙ. Πραγματικό Μέρος

Από τα έγγραφα του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ευρισκόμενοι στο αρχείο του ΕΣΡ ψηφιακοί δίσκοι με την επίμαχη ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:

Την 8η.9.2018 ο παρουσιαστής της εκπομπής της εγκαλουμένης με τίτλο «ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ PLUS» αναφέρθηκε επανειλημμένα σε μαγειρικό πολυσκεύος διαθέσιμο στους τηλεθεατές σε τιμή προσφοράς κατόπιν επικοινωνίας τους με συγκεκριμένο τηλεφωνικό αριθμό, ο οποίος εμφανιζόταν στην οθόνη. Στη συνέχεια, με αφορμή επίκαιρο κοινωνικό γεγονός και σχετική ψηφοφορία του κοινού, ο παρουσιαστής αναφέρθηκε σε άλλη ενότητα της εκπομπής για την ομορφιά και την εξωτερική εμφάνιση του ατόμου. Στο πλαίσιο αυτό εμφανίστηκε εκπρόσωπος επιχείρησης αισθητικής, η οποία παρουσίασε εκτενώς τα ευεργετικά οφέλη της υπηρεσίας ανέπαφης λιποαναρρόφησης του οικείου κέντρου αισθητικής (Medi Jeunesse). Παράλληλα τόσο ο παρουσιαστής, όσο και η προσκεκλημένη αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένη προσφορά της επιχείρησης αισθητικής προς τους τηλεθεατές, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονταν στην οθόνη τα τηλέφωνα επικοινωνίας και το εμπορικό σήμα αυτής. Ακολούθησε ρεπορτάζ για τη σημασία της χρήσης καθαρού πόσιμου νερού, κατά τη διάρκεια του οποίου εκπρόσωπος της εταιρείας Camelot αναφέρθηκε στις επικίνδυνες χημικές ενώσεις που εμπεριέχονται στο νερό και παρουσίασε τα φίλτρα νερού που εμπορεύεται η ως άνω εταιρεία. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε στις προνομιακές τιμές της εταιρείας για τα φίλτρα νερού, ενώ στην οθόνη προβάλλονται τα τηλέφωνα επικοινωνίας των τηλεθεατών με την εν λόγω εταιρεία. Η τελευταία ενότητα της εκπομπής αφορούσε στην προστασία της ψυχικής υγείας και σε αυτό το πλαίσιο η εκπρόσωπος της επιχείρησης αισθητικής Medi Jeunesse αναφέρθηκε στην υπηρεσία εμφύτευσης μαλλιών της εταιρείας και ενημέρωσε το κοινό για προσφορά προς τους τηλεθεατές έναντι προνομιακής τιμής.

Από τα ανωτέρω σαφώς προκύπτει ότι οι επίμαχες παρουσιάσεις έγιναν με εμπορικό σκοπό. Αυτό προκύπτει προεχόντως από το γεγονός ότι κάθε παρουσίαση συνοδεύτηκε από εκτενείς αναφορές σε συγκεκριμένη εταιρεία και στις προνομιακές τιμές παροχής των αγαθών ή των υπηρεσιών της, ενώ παράλληλα προβάλλονταν στην οθόνη το εμπορικό σήμα και τα τηλέφωνα επικοινωνίας με αυτή. Στοιχειοθετείται συνεπώς στην προκειμένη περίπτωση κίνδυνος παραπλάνησης του κοινού ως προς τον εμπορικό ή μη χαρακτήρα της επίμαχης παρουσίασης.
Εξάλλου, η ίδια η δομή των επίμαχων ανακοινώσεων προκαλεί σύγχυση μεταξύ του ενημερωτικού περιεχομένου του κυρίως σώματος της εκπομπής και του εμπορικού χαρακτήρα των υπό κρίση αποσπασμάτων αυτής παρέχοντας στο κοινό «την εντύπωση ότι γίνονταν στο πλαίσιο απλής ενημέρωσής του». Δεν υφίσταται, επομένως, η κατά νόμο επιβαλλόμενη διάκριση μεταξύ συντακτικού περιεχομένου και διαφημιστικού χρόνου.

Σημειωτέον ότι η συντακτική ευθύνη επιλογής και προγραμματισμού των εκπομπών, το περιεχόμενο των οποίων οφείλει να συνάδει με τους κανόνες της ισχύουσας ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, ανήκει εκ του νόμου στο φορέα της σχετικής άδειας και δεν μπορεί να περιοριστεί με ιδιωτική συμφωνία.

ΙΙΙ. Υπαγωγή

Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται ότι:

(α) Δεν ετελέσθη αυτοτελώς το αδίκημα του μη διαχωρισμού της τηλεοπτικής διαφήμισης από το συντακτικό περιεχόμενο αφού δεν υπάρχει «πρόγραμμα» άλλο από το σχετικό με τα εμπορεύματα, ώστε να τίθεται ζήτημα διαχωρισμού.

(β) Η εγκαλούμενη εταιρεία παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί συγκεκαλυμμένης διαφημίσεως. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.

Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

i. Απαλλάσσει την εγκαλουμένη της κατηγορίας περί παράβασης της αρχής του διαχωρισμού της τηλεοπτικής διαφήμισης από το συντακτικό περιεχόμενο. 

ii. Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τις διατάξεις περί μη μετάδοσης συγκεκαλυμμένων διαφημιστικών μηνυμάτων, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού OPEN BEYOND (πρώην EPSILON TV), τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ.

Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:

1.    Της εταιρείας ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε., που εδρεύει στο Κορωπί Αττικής, στο 2ο χιλιόμετρο Λεωφ. Παιανίας - Μαρκοπούλου, με ΑΦΜ 094249653, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Αθηνών.

2.    Του Νικόλαου Αργυρού του Χρήστου, με ΑΦΜ 070939830, Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, ως νομίμου εκπροσώπου.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 5η Απριλίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 2α Αυγούστου 2022.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ.                 Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ       ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ

Πληροφορίες: www.esr.gr

Παρατηρήσεις: Απόφαση 86/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 2α Αυγούστου 2022

Στην ίδια κατηγορία